Vooral als het gaat om een grote organisatie als Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI). Hoeveel dat is, zochten Loes Mik (DJI), Eva Loopik (Bax & Company) en Irma Ernes (gemeente Venlo) uit als onderdeel van het Nationaal Energietraineeship. Als afsluiting van de Week Zonder Afval sprak het platform Denk Doe Duurzaam met Loes en Eva over hun onderzoek.

Op zoek naar een duurzaam alternatief voor wegwerpbekers

In veel kantoren worden wegwerpbekertjes gebruikt in koffieautomaten, zo ook bij DJI. Dat gaat om flinke aantallen, namelijk 11,4 miljoen bekers per jaar. Hoe vervuilend zijn die bekertjes nu eigenlijk en hoe kunnen we per 2024 overstappen naar een duurzame variant? Loes, Eva en Irma zochten het uit.

“Er waren verschillende aanleidingen voor het onderzoek. DJIheeft een contract voor de keuken disposables dat binnenkort afloopt. We moesten dus sowieso kijken of de wegwerpbekertjes nog aanbesteed moeten worden met het oog op Europese richtlijn die er aankomt, waarbij wegwerpbekers en andere wegwerpartikelen verboden worden. Dat was een stok achter de deur om hiermee aan de slag te gaan. Het mooie was dat Penitentiaire Inrichting (PI) Ter Peelop onze leveranciersdag de wens uitsprak om afvalvrij te zijn in 2022. Dat was meteen een mooie locatie om te beginnen met onze pilot. Daarnaast is ook het klimaatakkoord belangrijk, waarin staat dat we 50% minder primaire grondstoffen moeten gaan gebruiken in 2030. Dit zijn de aanleidingen waardoor het balletje is gaan rollen,” vertelt Loes.

In het onderzoek van Loes, Eva en Irma zijn de papieren koffiebekertjes vergeleken met een aantal alternatieven. Eva: “We hebben het onderzoek aangepakt door te kijken naar de life cycle assessments. We onderzochten als alternatieven onbedrukte glazen mokken en keramieken mokken. Hierbij zijn we uitgegaan van de huidige situatie bij DJI, waarbij die bekertjes worden weggegooid bij het restafval. Verder hebben we nog een optie toegevoegd: Lucky Cups. Dat zijn koffiebekers die worden gemaakt van koffieprut. Die koffieprut wordt aangeleverd door Maas. Zij verzorgen ook de koffie in de warme drankautomaten in de gevangenissen, dus dat zou een mooie circulaire oplossing zijn.”

Glazen mok is het snelst duurzamer

De productie van een glazen mok vergt meer van het milieu dan de productie van een papieren beker. Maar omdat je een mok vaker gebruikt is hij op termijn duurzamer. Eva: “Dat is bij ongeveer 300 keer gebruiken. Dat houdt in dat je er 300 keer uit drinkt en hem 300 keer in de vaatwasser zet. Bij een keramieken mok is dat break-even point ongeveer 550 keer. 

Om een zo realistisch mogelijk beeld te geven, zijn er tijdens het onderzoek verschillende scenario’s verkend. “In ons rapport zijn wij ervan uitgegaan dat je een mok niet elke keer gelijk in de vaatwasser zet, maar dat je hem meerdere keren gebruikt op een dag. Als je kijkt hoeveel bekertjes gebruikt worden en een aanname doet van hoeveel herbruikbare bekers we nodig hebben voor heel DJI, dan kom je uit op een heel groot verschil qua impact per jaar,” vertelt Eva.
“Het gaat hier om een verschil van 58.000 kg CO2 per jaar. Dit staat gelijk aan 41 keer van Amsterdam naar Kaapstad vliegen,” vult Loes aan. 

Duurzamer, goedkoper én social return

De inzet van herbruikbare mokken heeft niet alleen qua vervuiling een positief effect. Het is ook goedkoper. Eva: “We hebben gekeken naar alternatieve samenstellingen waarbij verschillende aantallen bekers worden ingekocht. Als je alleen naar de kosten zou kijken, dan zou je direct overstappen naar alleen maar Lucky Cups. Dat is de goedkoopste optie omdat deze in het contract zit van de warme drankenautomaten. Kostenbesparing is een goede extra reden om over te stappen op duurzame of herbruikbare bekers.”

Om de impact van herbruikbare mokken verder te vergroten is in het onderzoek ook gekeken naar de inzet van social return. “Met het doel om zo min mogelijk nieuwe apparaten neer te zetten, hebben we gekeken of arbeid een goede manier is om de mokken af te wassen en te verzamelen. Dat kan bijvoorbeeld met gedetineerden in de beperkt beveiligde afdelingen, die wat meer vrijheid hebben en ook buiten de Penitentiaire Inrichting (PI) mogen werken. Of met een gedetineerde die al afdelingsreiniger is. We zagen hier dus een mooie mogelijkheid om kansen te bieden aan gedetineerden. Dan snijdt het mes aan twee kanten, want we hoeven geen nieuwe apparatuur aan te schaffen en we realiseren social return,” vertelt Loes.

Bepaal de impact voor jouw organisatie

Dat het vervangen van wegwerpbekers door herbruikbare mokken veel impact heeft, is duidelijk. Maar wat als je nu wilt weten wat de impact voor jouw organisatie zou zijn? Een van de resultaten van het onderzoek is een handige rekentool die je helpt om dit te bepalen.

Benieuwd naar de rekentool? Stuur Denk Doe Duurzaam een mail en je krijgt hem toegestuurd!

Het hele interview lezen? Bekijk het artikel op de website van Denk Doe Duurzaam.

Dit artikel is onderdeel van een reeks over de Week Zonder Afval. Bekijk alle artikelen.